“Η Ελληνική Επανάσταση του 1821: Ψηφιακό Αρχείο”
Δημιουργία εκπαιδευτικής και ερευνητικής διαδικτυακής εφαρμογής με θέμα την Ελληνική Επανάσταση του 1821
 |
 |
Το έργο δημιουργεί ένα δίκτυο αρχειακών και ερευνητικών φορέων — όπως η Βιβλιοθήκη της Βουλής, τα Γενικά Αρχεία του Κράτους (ΓΑΚ), η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος (ΕΒΕ), το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (ΕΙΕ), το Ελληνικό Λογοτεχνικό Ιστορικό Αρχείο (ΕΛΙΑ), το Κέντρο Ελληνικής Μουσικής “Φοίβος Ανωγειανάκης” (ΚΕΜΦΑ), το Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών (ΙΜΣ)– που συνεργάζονται για να αναδείξουν αρχεία και συλλογές με έναν ενιαίο, επιστημονικό τρόπο.Στο πλαίσιο του Προγράμματος Act4Greece της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος, το Κέντρο Έρευνας για τις Ανθρωπιστικές Επιστήμες (ΚΕΑΕ) συμμετέχει στον τομέα δράσης «Έρευνα, εκπαίδευση και κατάρτιση» και προτείνει τη δημιουργία ψηφιακής πλατφόρμας που θα συγκεντρώνει διαφορετικού τύπου αρχειακό υλικό για όψεις της περιόδου της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Τα διεθνή πρότυπα καταχώρησης και τεκμηρίωσης, θα επιτρέπουν εύκολη και γρήγορη αναζήτηση σε έναν τεράστιο όγκο υλικού, μέχρι τώρα δύσκολα προσβάσιμου από το ερευνητικό κοινό.
Με την ολοκλήρωση του έργου στις αρχές του 2021, το ΨΗΦΙΑΚΟ ΑΡΧΕΙΟ 1821 θα είναι στη διάθεση της παγκόσμιας ερευνητικής κοινότητας και θα προσφέρει: έναν τεράστιο όγκο αρχειακού online, μια ψηφιακή βιβλιοθήκη με πρωτότυπες θεματικές έρευνες, σενάρια πλοήγησης βασισμένα σε ψηφιακά εκθέματα κατάλληλα για εκπαιδευτική χρήση στα σχολεία.
Τέλος, σε συνεργασία με το ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ, το ΚΕΑΕ σχεδιάζει μία έκθεση για τον Μάρτιο του 2021 στην οποία θα συνομιλούν τα εκθέματα του Μουσείου Μπενάκη με τα ψηφιακά εκθέματα του Ψηφιακού Αρχείου 1821.
Στόχος του προγράμματος είναι:
- Η αξιοποίηση Ελλήνων νέων ερευνητών, ώστε να έχουν τη δυνατότητα να συνεχίζουν το ερευνητικό τους έργο στη χώρα μας, χωρίς να χρειάζεται να διαφεύγουν στο εξωτερικό.
- Η δημιουργία ενός εύχρηστου εργαλείου για την εύκολη και ελεύθερη πρόσβαση του κοινού σε αρχειακό υλικό, αποτελέσματα ερευνητικών μελετών, τραγούδια, φορεσιές, έργα τέχνης κ.ά. Αυτό το εργαλείο θα διευκολύνει επιπροσθέτως τη μελέτη σχετικών επιστημονικών ζητημάτων.
- Η κατασκευή ενός εκπαιδευτικού εργαλείου για τη δευτεροβάθμια και την τριτοβάθμια εκπαίδευση κατάλληλου για τη διάχυση της επιστημονικής έρευνας.
- Η συνεργασία και επικοινωνία με διεθνή ακαδημαϊκά περιβάλλοντα, η οποία θα υποστηριχθεί από τη δίγλωσση έκδοση του έργου (ελληνική και αγγλική).
Αναλυτική περιγραφή προγράμματος «Η Ελληνική Επανάσταση του 1821: Ψηφιακό Αρχείο»
Το Κέντρο Έρευνας για τις Ανθρωπιστικές Επιστήμες (ΚΕΑΕ) είναι μια αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία, η οποία ξεκίνησε τη λειτουργία της τον Ιανουάριο του 2015. Βασικός σκοπός της είναι η χρηματοδότηση της έρευνας στις ανθρωπιστικές επιστήμες, μέσα από τη διαδικασία δημόσιων προσκλήσεων προς νέες ερευνήτριες και νέους ερευνητές, κατόχους διδακτορικών τίτλων, για την υποβολή ερευνητικών προτάσεων. Παράλληλα, το ΚΕΑΕ αναλαμβάνει τον συντονισμό ερευνητικών έργων που υλοποιούνται σε συνεργασία με άλλους ερευνητικούς φορείς και ιδρύματα, τα οποία εμπίπτουν κυρίως στο πεδίο των Ψηφιακών Ανθρωπιστικών Επιστημών (Digital Humanities).
Σε αυτό το πλαίσιο, το ΚΕΑΕ προχωρά, εδώ και δύο χρόνια σχεδόν, στη δημιουργία μια πολυεπίπεδης διαδικτυακής εφαρμογής, η οποία θα συγκεντρώνει πρωτογενές και δευτερογενές επιστημονικό υλικό σχετικό με το 1821 και θα το παρουσιάζει με τρόπο κατάλληλο για εκπαιδευτική και ερευνητική χρήση. Έχει ολοκληρωθεί ο σχεδιασμός της βάσης δεδομένων, και σε συνεννόηση με μία πλειάδα Φορέων, απασχολούνται πάνω από 15 ερευνητές για τη φωτογράφηση, τεκμηρίωση και καταχώρηση υλικού σ΄ αυτήν.
Η εφαρμογή θα αποτελείται από τα ακόλουθα επίπεδα:
- Ψηφιακό αποθετήριο: αποτελεί την οργανωτική υποδομή του έργου, στην οποία θα συγκεντρώνεται αρχειακό, οπτικό και ακουστικό υλικό για το 1821 με κατάλληλη ταξινόμηση και με στόχο την ελεύθερη πρόσβαση των επισκεπτών σε αυτό και την ανάκληση δεδομένων. Η οργανωτική αυτή υποδομή θα έχει δυναμικό χαρακτήρα και θα μπορεί να εμπλουτίζεται με νέο υλικό μετά τη λήξη του προτεινόμενου προγράμματος.
- Ιστότοπος: Στο επίπεδο αυτό θα δημιουργηθεί ένα ενιαίο περιβάλλον παρουσίασης του ψηφιακού αποθετηρίου, το οποίο θα επιτρέπει τη διασύνδεση των ψηφιακών συλλογών του. Ο ιστότοπος θα σχεδιαστεί ώστε να αποτελεί ένα λειτουργικό εργαλείο αφενός για τη διαχείριση του ψηφιακού αρχείου που θα συγκροτήσει το ψηφιακό αποθετήριο και αφετέρου για την αξιοποίησή του στην έρευνα και την εκπαίδευση.
- Ψηφιακά εκθέματα: Με βασικό αιτούμενο τη ζωντανή παρουσίαση αλλά και τη διασύνδεση του υλικού του ψηφιακού αποθετηρίου, ο ιστότοπος θα αξιοποιεί τον πλέον σύγχρονο τρόπο οπτικής παρουσίασης της πληροφορίας: τα «ψηφιακά εκθέματα» προτείνουν σενάρια χρήσης του υλικού και ψηφιακές εξιστορήσεις εύκολα κατανοητές και ελκυστικές σε ένα ευρύ κοινό.
- Μεταγραφές τεκμηρίων μέσω crowdsourcing. Το έργο «Η Ελληνική Επανάσταση του 1821: Ψηφιακό Αρχείο» θα απευθύνει πρόσκληση στο κοινό (ερευνητικό και μη) να συμμετέχει στη μεταγραφή αρχειακών τεκμηρίων μέσα από σχετικό λογισμικό, στο πρότυπο διεθνών προγραμμάτων crowdsourcing. Η δυνατότητα αυτή μπορεί να αποτελέσει πολύτιμο εκπαιδευτικό εργαλείο και βάση συνεργασίας με διεθνείς ερευνητικούς φορείς.
Για την υλοποίηση της ψηφιακής αυτής εφαρμογής, το ΚΕΑΕ συνεργάζεται ήδη με τους παρακάτω έγκριτους φορείς, ενώ κατά την πορεία του έργου προστίθενται συνεχώς και άλλοι:
- Γενικά Αρχεία του Κράτους (ΓΑΚ)
- Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος (ΕΒΕ)
- Βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων
- Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (ΕΙΕ)
- Μουσείο Μπενάκη
- Ελληνικό Λογοτεχνικό Ιστορικό Αρχείο (ΕΛΙΑ) – Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης (ΜΙΕΤ)
- Κέντρο Ελληνικής Μουσικής “Φοίβος Ανωγειανάκης”
- Ίδρυμα Καπετάν Βασίλη και Κάρμεν Κωνσταντακοπούλου
- Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών (ΙΜΣ)
Ακαδημαϊκή επιτροπή προγράμματος «Η Ελληνική Επανάσταση του 1821: Ψηφιακό Αρχείο» (με αλφαβητική σειρά)
Άντα Διάλλα, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ευρωπαϊκής Ιστορίας στο Τμήμα θεωρίας και Ιστορίας της Τέχνης της ΑΣΚΤ
Δημήτρης Δημητρόπουλος, Διευθυντής Ερευνών του Τομέα Νεοελληνικών Ερευνών, Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών/Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών
Έλλη Δρούλια, Διευθύντρια της Βιβλιοθήκης της Βουλής των Ελλήνων
Κωνσταντίνα Ζάνου, Επίκουρη Καθηγήτρια Ιταλικής και Μεσογειακής Ιστορίας στο Ιταλικό Τμήμα στο Πανεπιστήμιο Columbia της Νέας Υόρκης
Γιάννης Κονταράτος, Επίκουρος Καθηγητής Ζωγραφικής στο Τμήμα Εικαστικών Τεχνών της ΑΣΚΤ
Γιάννης Κοτσώνης, Ιδρυτικό μέλος και Διευθυντής του Jordan Center, New York University
Χρήστος Λούκος, Ομότιμος Καθηγητής Ιστορίας στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης
Κωνσταντίνος Τσουκαλάς, Ομότιμος Καθηγητής Κοινωνιολογίας στο Τμήμα Κοινωνικών Επιστημών και Δημόσιας Διοίκησης του Πανεπιστημίου Αθηνών. Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού
Thomas W. Gallant, Καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο UC San Diego
Mark A. Mazower, Καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Columbia (NY)
Επιστημονική επιτροπή προγράμματος «Η Ελληνική Επανάσταση του 1821: Ψηφιακό Αρχείο» (με αλφαβητική σειρά)
Επιστημονική Υπεύθυνη Έργου: Άντα Διάλλα, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ευρωπαϊκής Ιστορίας στο Τμήμα θεωρίας και Ιστορίας της Τέχνης της ΑΣΚΤ
Δέσποινα Βαλατσού, Δρ. Ιστορίας ΕΚΠΑ (ειδίκευση: Digital Humanities και Digital History)
Γιώργος Καλαούζης, Μηχανικός Η/Υ, Τμήμα Αρχιτεκτόνων και Μηχανικών, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Ιουλία Πεντάζου, Δρ. Αρχιτεκτονικής Παν.Θεσσαλίας (ειδίκευση: σχεδιασμός πολιτισμικών και εκπαιδευτικών ψηφιακών εφαρμογών)
Ελένη Σταμπόγλη, Ιστορικός, εκδότρια (εκδόσεις Καλειδοσκόπιο)