To Ψηφιακό Αρχείο 1821 είναι ένα καινοτόμο ερευνητικό πρόγραμμα αφιερωμένο στην Ελληνική Επανάσταση που υλοποιήθηκε από το Κέντρο Έρευνας για τις Ανθρωπιστικές Επιστήμες (ΚΕΑΕ). Επεκτείνοντας την παραδοσιακή αντίληψη για το Αρχείο ως συλλογή εγγράφων, το Ψηφιακό Αρχείο 1821 περιέχει, εκτός από αρχειακές συλλογές με έγγραφα, και άλλα τεκμήρια όπως: οπτικό υλικό (έργα τέχνης, αντικείμενα καθημερινής χρήσης, κειμήλια, κ.ά.), ηχητικό και οπτικοακουστικό υλικό (μουσική και τραγούδια).
Το σύνολο του περιεχομένου του Ψηφιακού Αρχείου 1821 προέρχεται από ελληνικά και διεθνή αρχεία, βιβλιοθήκες, μουσεία, ιδιωτικές συλλογές, πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα. Ο σχεδιασμός της υποδομής, ο συσχετισμός των τεκμηρίων μέσα από τις δυνατότητες αναζήτησης, ο ανοιχτός χαρακτήρας του έργου και η δικτύωση φορέων και ερευνητών, το καθιστούν ένα πρότυπο έργο στον τομέα των Ψηφιακών Ανθρωπιστικών Επιστημών.
Η έκθεση του “Ψηφιακού Αρχείου 1821” σε φυσικό χώρο στο Μουσείο Μπενάκη είναι μια εγκατάσταση που ερμηνεύει χωρικά τόσο την ιδέα της αρχειοθέτησης και της ταξινόμησης, όσο και το δυναμικό αφήγημα που προκύπτει από την αποσπασματική προσέγγιση των τεκμηρίων που σχετίζονται με την Επανάσταση.
Τρισδιάστατα πλαίσια μέσα στο χώρο λειτουργούν σαν κόμβοι που αναπτύσσονται γύρω από έναν κεντρικό οργανώνοντας καθίσματα και επιφάνειες ανάρτησης υλικού του ψηφιακού αρχείου γύρω από ένα τραπέζι συναντήσεων. Ένας τρισδιάστατος κάναβος διαπερνά το χώρο και συνδέει τα στοιχεία αυτά καταλήγοντας σε εμβληματικά λεκτικά ενός δικτύου εννοιών και συσχετισμών.
Ο χώρος λειτουργεί ως ένα προσωρινό χώρο αναμετάδοσης φυσικών και ψηφιακών συναντήσεων που ενημερώνουν για τις δράσεις του προγράμματος και εμπλουτίζουν τα ερευνητικά αποτελέσματα με την συμμετοχή ερευνητών και κοινού.
Σχεδιασμός εγκατάστασης: Γιάννης Αρβανίτης, Αρχιτέκτονας
Σχεδιασμός Οπτικής Πληηροφορίας: Αλέξανδρος Ψυχούλης, Εικαστικός, Καθηγητής, Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Η εγκατάσταση του Ψηφιακού Αρχείου θα φιλοξενείται από τον Μάρτιο μέχρι τον Ιούλιο του 2021 στο Μουσείο Μπενάκη (Πειραιώς 138), και θα φιλοξενεί φυσικές και τηλεματικές εκδηλώσεις, συζητήσεις και παρουσιάσεις γύρω από τον διάλογο μεταξύ «αρχείου», «τέχνης» και «τεχνολογίας» για την παραγωγή επιστημονικής γνώσης.