Ερευνητικό Πρόγραμμα «Η Ελληνική Επανάσταση του 1821: Ψηφιακό Αρχείο»
Το 1821 και ο κόσμος
Την Πέμπτη 15 Ιουνίου 2023 πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση Το 1821 και ο κόσμος, μια συζήτηση με αφορμή την έκδοση του βιβλίου της Άντας Διάλλα, Καθηγήτριας Νεότερης και Σύγχρονης Ευρωπαϊκής Ιστορίας στο Τμήμα Θεωρίας και Ιστορίας της Τέχνης της ΑΣΚΤ και Προέδρου του Δ.Σ. του ΚΕΑΕ, με τίτλο Η Ρωσική Αυτοκρατορία και ο ελληνικός κόσμος (2023, Εκδόσεις Αλεξάνδρεια)και του Μαουρίτσιο Ιζαμπέλλα, Καθηγητή Ιστορίας στο Queen Mary University of London, με τίτλο Southern Europe in the Age of Revolutions (2023, Princeton University Press).
Με αφορμή τα δύο βιβλία συζήτησαν οι συγγραφείς, καθώς και ο Γιάννης Κοτσώνης, Καθηγητής Ιστορίας στο New York University, o Αντώνης Λιάκος, Ομότιμος Καθηγητής Ιστορίας του ΕΚΠΑ και η Μαρία Χριστίνα Χατζηιωάννου, Ομότιμη Διευθύντρια Ερευνών του ΙΙΕ/ΕΙΕ.
Η εκδήλωση έλαβε χώρα στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και συνδιοργανώθηκε από το Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών (ΕΙΕ), το Κέντρο Έρευνας για τις Ανθρωπιστικές Επιστήμες(KEAE) και τις Εκδόσεις Αλεξάνδρεια.
Διαβάστε περισσότερο και δείτε το βίντεο της εκδήλωσης εδώ.
Η Μεσογειακή εποχή των Επαναστάσεων
Οι Εκδόσεις Αλεξάνδρεια, οι Εκδόσεις Ψηφίδες, το Κέντρο Έρευνας για τις Ανθρωπιστικές Επιστήμες και το Κέντρο Έρευνας Νεότερης Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου διοργάνωσαν την εκδήλωση με θέμα Η Μεσογειακή εποχή τωνΕπαναστάσεωνπου έλαβε χώρα στις 7 Ιουνίου 2024 στο Αμφιθέατρο Σάκης Καράγιωργας ΙΙ του Παντείου Πανεπιστημίου.
Στην εκδήλωση πραγματοποιήθηκε μια συζήτηση με αφορμή την έκδοση των βιβλίων Η ρωσική αυτοκρατορία και ο ελληνικός κόσμος, της Άντας Διάλλα, Liberalism after the Revolution. The Intellectual Foundations of the Greek State, c. 1830-1880, του Μιχάλη Σωτηρόπουλου και Χερσαίο νησί: Η Μεσόγειος και η Κύπρος στην οθωμανική εποχή των επαναστάσεων, του Αντώνη Χατζηκυριάκου.
Ψηφιακό Αρχείο 1821 - Bodossaki Lectures on Demand
Μέχρι πριν από κάποια χρόνια, η έννοια του αρχείου ήταν άμεσα συναρτημένη από τον χώρο στον οποίο αυτό φυλασσόταν: αίθουσες, ράφια, αποθηκευτικά κουτιά και φάκελοι, είναι αυτά που πρώτα έρχονταν στο νου μας. Η ψηφιακή συνθήκη μας προκαλεί να σκεφτούμε νέους τρόπους με τους οποίους συγκροτούμε πλέον αρχεία, πολλές φορές και χωρίς να το συνειδητοποιούμε: καθημερινά, μέσα από τους υπολογιστές και τις κινητές μας συσκευές, οργανώνουμε αρχεία μηνυμάτων, φωτογραφιών, των ψηφιακών μας βιβλίων. Με τι κριτήρια, λοιπόν, συγκροτεί κανείς σήμερα ένα ιστορικό αρχείο ώστε να περιλάβει πρωτότυπα τεκμήρια από το ιστορικό γεγονός που μνημονεύει, αλλά και πολλά άλλα; Με ποιον τρόπο “ξεφυλλίζει” ένας μη-ειδικός και πώς ψάχνει ένας ερευνητής; Τι αναγνώσεις επιτρέπει αυτή η διάδραση τεκμηρίων διαφορετικής φύσης; Πώς δια-μοιράζεται η εμπειρία της “επίσκεψης”;
Με αφορμή το ερευνητικό έργο «Ψηφιακό Αρχείο 1821» και την ομώνυμη έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη η Άντα Διάλλα (επιστημονικά υπεύθυνη του προγράμματος) και ο Αλέξανδρος Ψυχούλης, (εικαστική επιμέλεια πλατφόρμας και έκθεσης) συζητούν σχετικά με τους αναπάντεχους τρόπους που η τέχνη και η επιστήμη αλληλεπιδρούν στο σχεδιασμό και την υλοποίηση ενός ερευνητικού προγράμματος που αφορά την επέτειο των 200 χρόνων από την ελληνική επανάσταση: πώς σχεδιάζουμε ένα χώρο για την ιστορική μνήμη το 2021, ποιος είναι ο ρόλος της διεπιστημονικότητας σε αυτές τις διερευνήσεις, και πώς διαχειριζόμαστε σήμερα την ένταση μεταξύ υλικού και ψηφιακού χώρου, που καθίσταται ολοένα πιο φορτισμένη στην εποχή που διανύουμε;
Η έκθεση του “Ψηφιακού Αρχείου 1821” σε φυσικό χώρο στο Μουσείο Μπενάκη είναι μια εγκατάσταση που ερμηνεύει χωρικά τόσο την ιδέα της αρχειοθέτησης και της ταξινόμησης, όσο και το δυναμικό αφήγημα που προκύπτει από την αποσπασματική προσέγγιση των τεκμηρίων που σχετίζονται με την Επανάσταση.
Στις 26 Μαρτίου 2021 η επιστημονική επιτροπή του Ψηφιακού Αρχείου 1821 πραγματοποίησε την επίσημη παρουσίαση του έργου και την έναρξη της ομώνυμης έκθεσης, που φιλοξενήθηκε στο Μουσείο Μπενάκη.
Παρουσίαση του Ψηφιακού Αρχείου 1821 στην Αναγνωστική Εταρία της Κέρκυρας
Το Ψηφιακό Αρχείο 1821 παρουσιάστηκε στο πλαίσιο των επετειακών εκδηλώσεων της Αναγνωστικής Εταιρίας της Κέρκυρας για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση.
Στην παρουσίαση συζήτησαν σχετικά με το Αρχείο τα μέλη της επιστημονικής επιτροπής: Άντα Διάλλα, Ιουλία Πεντάζου, Γιώργος Καλαούζης, Δέσποινα Βαλατσού, Ελένη Σταμπόγλη και Αλέξανδρος Ψυχούλης.
Το Κέντρο Έρευνας για τις Ανθρωπιστικές Επιστήμες (ΚΕΑΕ), το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (ΕΙΕ) και τα Γενικά Αρχεία του Κράτους (ΓΑΚ) συνδιοργάνωσαν συνέδριο με τίτλο «Ψηφιακό Αρχείο 1821: αρχειακά ερωτήματα, ερευνητικές προοπτικές, ψηφιακές προκλήσεις». Το συνέδριο πραγματοποιήθηκε στο Αμφιθέατρο «Λεωνίδας Ζέρβας» του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, στις 14-15 Μαρτίου 2019.
Workshop: 1821: What Made it Greek and Revolutionary?
Το Κέντρο Έρευνας για τις Ανθρωπιστικές Επιστήμες, στο πλαίσιο του Ερευνητικού Προγράμματος «Η Ελληνική Επανάσταση του 1821: Ψηφιακό Αρχείο» συμμετείχε σε σειρά επιστημονικών συναντήσεων που συνδιοργάνωσε με το JordanCenterfortheAdvancedStudyofRussia του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης (NYU) με θέμα «1821: What Made It Greek and Revolutionary?».
Μια επιπλέον δραστηριότητα που αναπτύσσει το Πρόγραμμα είναι η δικτύωση των ανθρώπων που εργάζονται στο πολυεπίπεδο αυτό έργο. Έτσι, έχει τεθεί σε λειτουργία ένα Εργαστήριο όπου όλοι οι συμμετέχοντες συναντιούνται τακτικά, συζητούν όλοι μαζί ζητήματα σχετικά με την υλοποίηση του Προγράμματος ο καθένας κομίζοντας την εμπειρία εργασίας στους επιμέρους συνεργαζόμενους φορείς, αλλά και συνομιλούν με αφορμή τα ειδικά τους επιστημονικά ενδιαφέροντα για την Ελληνική Ιστορία. Το Εργαστήριο έχει στόχο να ενεργοποιήσει δημιουργικές δυνάμεις στο χώρο των ανθρωπιστικών επιστημών στην χώρα μας.
Ημερίδα: Ψηφιακές Ανθρωπιστικές Επιστήμες: προβληματισμοί και προκλήσεις
Στο πλαίσιο του Προγράμματος, το ΚΕΑΕ διοργάνωσε Ημερίδα με θέμα «Ψηφιακές Ανθρωπιστικές Επιστήμες στην Ελλάδα: προβληματισμοί και προκλήσεις» στις 16 Φεβρουαρίου 2018 σε αίθουσα της ΑΣΚΤ. Η Ημερίδα εγκαινίασε στον ελληνικό χώρο μία αναστοχαστική συζήτηση για το παρόν και το μέλλον των Ψηφιακών Ανθρωπιστικών Επιστημών. Αντλώντας από την εμπειρία έρευνας και εργασίας σε ψηφιακό περιβάλλον στο πλαίσιο του Προγράμματος, η ημερίδα διερεύνησε τις επιστημολογικές συνιστώσες του νέου πεδίου των ψηφιακών ανθρωπιστικών επιστημών, εστίασε σε διαφορετικές ανθρωπιστικές επιστήμες θέτοντάς τες στα ψηφιακά συγκείμενα, παρουσίασε κριτικά επιλεγμένες ψηφιακές εφαρμογές των ανθρωπιστικών επιστημών ενθαρρύνοντας τη συζήτηση με ειδικούς επιστήμονες, αλλά και το κοινό που παρακολούθησε την Ημερίδα.
