27-28 Μαρτίου 2025
Αθήνα
Διοργάνωση:
 |
 |
Σκεπτικό της διημερίδας
Τα τελευταία χρόνια οι κοινωνικές και ανθρωπιστικές επιστήμες έχουν επιδείξει αξιοσημείωτες παρεμβάσεις σε πολλούς τομείς, έχουν ενισχυθεί οι διεπιστημονικές προσεγγίσεις, έχουν θεσμοθετηθεί οι συζητήσεις ανάμεσα στις κοινότητες διαφορετικών ειδικοτήτων, έχουν αναδειχθεί νέα πεδία μελέτης όπως και η κριτική επανεξέταση πολλών πτυχών «παραδοσιακών» θεμάτων. Παρόλα αυτά οι ανθρωπιστικές και κοινωνικές επιστήμες αντιμετωπίζονται ολοένα και πιο απαξιωτικά από τις ηγεμονικές δυνάμεις των περισσότερων δυτικών κοινωνιών. Η απαξίωση αυτή σχετίζεται με την σημασία που αποδίδεται σήμερα στις δεξιότητες και την καινοτομία έναντι της κριτικής σκέψης. Αν αυτή η κατάσταση συνεχιστεί– και δεν αναφερόμαστε αποκλειστικά στην ολοένα μειούμενη χρηματοδότηση τους– η υποχώρηση και, τελικά, η ακύρωση των ανθρωπιστικών και των κοινωνικών επιστημών θα γίνει μία πραγματικότητα με ολέθριες συνέπειες για τις κοινωνίες μας. Στη χώρα μας, την κατάσταση αυτή την βιώνουν όσοι και όσες ασχολούνται με αυτές τις επιστήμες, κυρίως, όμως, οι νέες και νέοι ερευνητές την συμβολή των οποίων στη διδασκαλία, έρευνα και επαγγελματική προοπτική, πεισματικά αρνείται η πολιτεία. Η διημερίδα που διοργανώνουν από κοινού το ΚΕΑΕ και το ΚΕΜΕ-ΠΚ έχει ως στόχο να αναδείξει τις αιτίες και τις συνέπειες αυτής της απειλής, να εντοπίσει τους λόγους εκείνους που καθιστούν αναγκαία την ανάσχεσή της και να συζητήσει πιθανές προτάσεις για το μέλλον.
Η χώρα μας διαθέτει σήμερα ένα πρωτόγνωρο δυναμικό νέων ερευνητών και ερευνητριών που χαρακτηρίζεται από εντυπωσιακή επιστημονική παραγωγή, φαντασία και εξωστρέφεια. Στην διημερίδα θα δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα άτομα αυτά. Η επαγγελματική εξάρτησή τους από ερευνητικά προγράμματα μέσω της καθιέρωσης νέων χρηματοδοτικών πρακτικών και ο συνεχώς συρρικνούμενος αριθμός νέων θέσεων στα πανεπιστήμια, σε ερευνητικά κέντρα, στην εκπαίδευση και σε δημόσιους οργανισμούς οδηγεί στον αποκλεισμό ενός επιστημονικού δυναμικού με τεράστιες δυνατότητες προσφοράς στην εκπαίδευση, στην έρευνα, και στη συγκρότηση ενός σύγχρονου κρατικού μηχανισμού.
Τα προβλήματα αυτά –αν και όχι με την ίδια ένταση που τα βιώνουμε εδώ– παρατηρούνται σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, και η όποια συζήτηση σχετικά με αυτά ή απόπειρα αντιμετώπισής τους πρέπει να πάρει υπόψη και το ευρωπαϊκό πλαίσιο.
Η διημερίδα θα αναδείξει επίσης πώς οι πρακτικές αξιολόγησης του παραγόμενου ερευνητικού έργου λειτουργούν ως μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία για την περαιτέρω απαξίωση των ίδιων των αξιών που καλλιεργούν και πραγματεύονται οι ανθρωπιστικές και κοινωνικές επιστήμες. Ένας επιπλέον στόχος της διημερίδας είναι να παρουσιαστούν και να συζητηθούν ποσοτικά στοιχεία σχετικά με τον αριθμό των νέων ερευνητών, τις υπάρχουσες θέσεις και τις χρηματοδοτήσεις. Τέλος, θέλουμε να διερευνήσουμε τους τρόπους με τους οποίους η ψηφιακή συνθήκη οδηγεί στον μετασχηματισμό των ερευνητικών πεδίων των ανθρωπιστικών και κοινωνικών επιστημών.
Πρόγραμμα
Πέμπτη 27 Μαρτίου 2025
Πνευματικό Κέντρο Δήμου Αθηναίων
Αμφιθέατρο «Αντώνης Τρίτσης»
Ακαδημίας 50
18:00 – 18:30 | Χαιρετισμοί
Άντα Διάλλα, Καθηγήτρια Νεότερης και Σύγχρονης Ευρωπαϊκής Ιστορίας, Τμήμα Θεωρίας και Ιστορίας της Τέχνης, ΑΣΚΤ | Πρόεδρος Δ.Σ. Κέντρου Έρευνας για τις Ανθρωπιστικές Επιστήμες
Δήμος Σπαθάρας, Καθηγητής, Τομέας Κλασικών Σπουδών, Τμήμα Φιλολογίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης | Διευθυντής Ερευνητικού Εργαστηρίου Κλασικών Σπουδών & Εκπρόσωπος της Φιλοσοφικής Σχολής, ΚΕΜΕ-ΠΚ
18:30-19:45 | Συνεδρία 1: Οι ανθρωπιστικές και κοινωνικές επιστήμες στην ψηφιακή συνθήκη
Προεδρία: Μελίνα Ταμιωλάκη, Αντιπρύτανις Ανάπτυξης, Διεθνών Σχέσεων και Εξωστρέφειας Παν/μίου Κρήτης & Αναπλ. Διευθύντρια ΚΕΜΕ -ΠΚ | Επιστημονική Υπεύθυνη του προγράμματος ΤΑΛΩΣ-Τεχνητή Νοημοσύνη για τις Ανθρωπιστικές και τις Κοινωνικές Επιστήμες
18:30-18:45 | Τέλης Τύμπας, Καθηγητής & Διευθυντής του Διατμηματικού Μεταπτυχιακού ‘Science, Technology, Society’, ΕΚΠΑ
Με τις ανθρωπιστικές και κοινωνικές επιστήμες έναντι υπαρξιακών απειλών (κλιματική αλλαγή, γενετική μηχανική, τεχνητή νοημοσύνη): προκλήσεις και εκπλήξεις
18:45-19:00 | Μήτσος Μπιλάλης, Επίκουρος Καθηγητής Ιστορίας, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Post-apocalyptic Humanities
19:00-19:15 | Πέτρος Πετρίδης, Επίκουρος Καθηγητής Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και Ψηφιακής Εκπαίδευσης, Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο
Πολιτισμικοί πόλεμοι, τεχνητή νοημοσύνη και το μέλλον των κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστημών
19:15-19:45 | Συζήτηση
19:45-20:00 | Διάλειμμα
20:00-20:45 | Κεντρική ομιλία: Κώστας Γαβρόγλου, Ομότιμος Καθηγητής Ιστορίας των Επιστημών, Τμήμα Ιστορίας & Φιλοσοφίας της Επιστήμης, ΕΚΠΑ | Ιδρυτικό Μέλος Κέντρου Έρευνας για τις Ανθρωπιστικές Επιστήμες (ΚΕΑΕ)
Τιμωρητική πολιτική για μία ανυπότακτη επιστημονική κοινότητα
***
Παρασκευή 28 Μαρτίου 2025
Κεντρικό Κτήριο Πανεπιστημίου Αθηνών / Προπύλαια
Αμφιθέατρο «Ιωάννης Δρακόπουλος»
Πανεπιστημίου 30
09:30-10:45 | Συνεδρία 2: Η χρηματοδότηση του ερευνητικού έργου. Μέθοδοι αξιολόγησης στις ανθρωπιστικές και κοινωνικές επιστήμες
Προεδρία: Στέλλα Γιακουμάκη, Διευθύντρια ΚΕΜΕ-ΠΚ – Καθηγήτρια Κλινικής Νευροψυχολογίας, Τμήμα Ψυχολογίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης
09:30-09:45 | Ιωάννα Λαλιώτου, Καθηγήτρια Σύγχρονης Ιστορίας, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Ανθρωπιστικές Επιστήμες στην Εποχή της Καινοτομίας
09:45-10:00 | Άννα Παπαέτη, Επιστημονικά Υπεύθυνη ERC MUTE, Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών | Μέλος Δ.Σ. ΚΕΑΕ
Catch 22: Επισφάλεια, ερευνητικές χρηματοδοτήσεις και επαγγελματικές προοπτικές
10:00-10:15 | Νίκος Παπαζαρκάδας, Καθηγητής Κλασικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Μπέρκλεϋ της Καλιφόρνιας | Διευθυντής του Ινστιτούτου Ιστορικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών
Η χρηματοδότηση ερευνητικών έργων στις ανθρωπιστικές και κοινωνικές επιστήμες: η περίπτωση της Αμερικής
10:15-10:45 | Συζήτηση
10:45-10:55 | Διάλειμμα
10:55-12:10 | Συνεδρία 3: Διάχυση ερευνητικών αποτελεσμάτων. Το πρόβλημα της ποιότητας στις δημοσιεύσεις. Η σημασία της ανοιχτής πρόσβασης στο νέο εκδοτικό τοπίο
Προεδρία: Μαρίνα Τζακώστα, Καθηγήτρια Γλωσσικής ανάπτυξης και αγωγής του παιδιού της προσχολικής ηλικίας, Παιδαγωγικό Τμήμα Προσχολικής Εκπαίδευσης, Σχολή Επιστημών Αγωγής, Πανεπιστήμιο Κρήτης
10:55-11:10 | Άννα Καρακατσούλη, Καθηγήτρια Ευρωπαϊκής Ιστορίας και Πολιτισμού, Διευθύντρια Εργαστηρίου Ιστορίας του Βιβλίου, Τμήμα Θεατρικών Σπουδών, ΕΚΠΑ
Τέλος της λογοτεχνίας, κρίση των Ανθρωπιστικών Σπουδών, ή αλλαγή παραδείγματος;
11:10-11:25 | Δέσποινα Βαλατσού, Επιστημονική Διευθύντρια – Κύρια Ερευνήτρια ΚΕΑΕ, Μεταδιδακτορική Ερευνήτρια ΑΣΚΤ
Ανοιχτή πρόσβαση και ακαδημαϊκές δημοσιεύσεις στις ανθρωπιστικές επιστήμες
11:25-11:40 | Χρίστος Μάης, Δρ. Πολιτισμικής Ιστορίας και Θεωρίας
Ποσοτικοποιώντας την ποιότητα: Οι ακαδημαϊκές δημοσιεύσεις ως εμπόρευμα
11:40-12:10 | Συζήτηση
12:10-12:20 | Διάλειμμα
12:20-13:35 | Συνεδρία 4: Η διεθνής εμπειρία
Προεδρία: Ανδρέας Φουντουλάκης, Κοσμήτορας της Σχολής Επιστημών Αγωγής του Πανεπιστημίου Κρήτης, Καθηγητής του Παιδαγωγικού Τμήματος Προσχολικής Εκπαίδευσης
12:20-12:35 | Στέλιος Λεκάκης, Αρχαιολόγος, Centre for Landscape, Newcastle University | Μέλος Δ.Σ. ΚΕΑΕ
Η αρχαιολογία του κοινού και η παρηγοριά του παρελθόντος
12:35-12:50 | Νεκτάριος Ταβερναράκης, Πρόεδρος, Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ) | Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Κρήτης
Χρηματοδότηση και ανάπτυξη των ανθρωπιστικών και κοινωνικών επιστημών: Η διεθνής εμπειρία
12:50-13:05 | Ειρήνη Γκουνταρούλη, Υπεύθυνη Έρευνας, Εθνικά Αρχεία, Ηνωμένο Βασίλειο
Ακαδημαϊκή Έρευνα έξω από την Ακαδημία: Η Ερευνητική Εμπειρία στους χώρους Πολιτιστικής Κληρονομιάς
13:05-13:35 | Συζήτηση
13:35-14:30 | Διάλειμμα
14:30-15:40 | Συνεδρία 5: Στρογγυλή τράπεζα – Ανθρωπιστικές/ κοινωνικές επιστήμες και τέχνες
Προεδρία: Νίκος Ερηνάκης, Επίκουρος Καθηγητής Κοινωνικής & Πολιτικής Φιλοσοφίας και Φιλοσοφίας του Πολιτισμού, Πανεπιστήμιο Κρήτης | Ποιητής
Παντελής Φλατσούσης, Σκηνοθέτης
Παυλίνα Μάρβιν, Διδάκτωρ Ιστορίας ΕΚΠΑ | Συγγραφέας
Μαρία Παπανικολάου, Μεταδιδακτορική Ερευνήτρια & Εντεταλμένη Διδάσκουσα ΑΣΚΤ | Εικαστικός
Θάνος Πολυμενέας – Λιοντήρης, Επίκουρος Καθηγητής Μουσικής Δημιουργίας με Διαδραστικά Μέσα, Τμήμα Μουσικών Σπουδών ΕΚΠΑ | Συνθέτης
Ειρήνη Μουντράκη, Υπεύθυνη Δραματολογίου, Βιβλιοθήκης, Αρχείου & Διεθνών Σχέσεων Εθνικού Θεάτρου | Διδάσκουσα ΕΚΠΑ & Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου
15:40-15:50 | Διάλειμμα
15:50-17:20 | Συνεδρία 6: Συμβάλλουν οι ανθρωπιστικές και κοινωνικές επιστήμες σε αναπτυξιακές προοπτικές;
Προεδρία: Γιώργος Τσιώλης, Καθηγητής, Τμήμα Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης / Μέλος του Τομεακού Επιστημονικού Συμβουλίου (Τ.Ε.Σ.) των Κοινωνικών Επιστημών του Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας, Τεχνολογίας και Καινοτομίας (ΕΣΕΤΕΚ)
15:50-16:05 | Νίκος Παπαδάκης, Καθηγητής και Διευθυντής του Κέντρου Πολιτικής Έρευνας & Τεκμηρίωσης (ΚΕΠΕΤ), Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης, Πανεπιστημίου ΚρήτηςΟ ρόλος των κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστημών στον ισόρροπο ολισμό ανάπτυξης και κοινωνικής ενσωμάτωσης- βιωσιμότητας
16:05-16:20 | Χρήστος Γούλας, Γενικός Διευθυντής Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ, PhD
Εργασία της γνώσης και γνώση της εργασίας: κοινωνικές επιστήμες και εργασία στην Ελλάδα
16:20-16:35 | Σταύρος Γαβρόγλου, Επιστημονικός Υπεύθυνος του Μηχανισμού Διάγνωσης Αναγκών της Αγοράς Εργασίας (ΜΔΑΑΕ)
Διεπιστημονικότητα, συλλογική νοημοσύνη και η συμβολή των ανθρωπιστικών και κοινωνικών επιστημών σε αναπτυξιακές προοπτικές και στην αγορά εργασίας
16:35-16:50 | Εύη Σαχίνη, πρώην Διευθύντρια ΕΚΤ
Συμβάλουν οι ανθρωπιστικές και κοινωνικές επιστήμες σε αναπτυξιακές προοπτικές; Τι χρειάζεται να κάνουμε για να αποδείξουμε αυτό που όλοι γνωρίζουμε!
16:50-17:20 | Συζήτηση
17:20-17:30 | Διάλειμμα
17:30-18:30 | Συνεδρία 7: Στρογγυλή τράπεζα – Το νέο τοπίο στις ανθρωπιστικές και κοινωνικές επιστήμες και εργασιακή επισφάλεια
Προεδρία: Μυρτώ Μαλούτα, Επίκουρη Καθηγήτρια Ελληνικής Παπυρολογίας, Τμήμα Αρχειονομίας, Βιβλιοθηκονομίας και Μουσειολογίας, Ιόνιο Πανεπιστήμιο | Μέλος Δ.Σ. Κέντρου Έρευνας για τις Ανθρωπιστικές Επιστήμες
Αλέξανδρος Τενεκετζής, Επίκουρος Καθηγητής Ιστορίας της Τέχνης, Τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας, Πανεπιστήμιο Πατρών | Μέλος του ΔΣ της Εταιρείας Ελλήνων Ιστορικών Τέχνης
Δέσποινα Κουτσούμπα, Αντιπρόεδρος, Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων
Κώστας Γούσης, Εντεταλμένος Διδάσκων, Τμήμα Κοινωνιολογίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης | Μέλος Πανελλαδικού Σωματείου Εργαζομένων στην Έρευνα και την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση
Χρήστος Τριανταφύλλου, Δρ. Νεότερης και Σύγχρονης Ελληνικής Ιστορίας, ΕΚΠΑ | Γενικός Γραμματέας, Ελληνική Ένωση Ιστορικών
18:30-18:40 | Διάλειμμα
18:40-19:55 | Συνεδρία 8: Επαγγελματικές προοπτικές στις ανθρωπιστικές και κοινωνικές επιστήμες
Προεδρία: Δανάη Καρυδάκη, Ιστορικός, Συνεργαζόμενη Ερευνήτρια, Εργαστήριο Μελέτης Ελληνογερμανικών Σχέσεων, Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης, ΕΚΠΑ
18:40-18:55 | Κωνσταντίνα Κάλφα, Επιστημονική Υπεύθυνη του ERC Starting Grant ‘MCH-EsMed – Πώς η μεσαία τάξη στέγασε τον εαυτό της στην Ανατολική Μεσόγειο’, Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών, ΙΤΕ
Να είσαι ιστορικός της αρχιτεκτονικής στην Ελλάδα: Προκλήσεις και προοπτικές
18:55-19:10 | Ευαγγελία Χορδάκη, Μεταδιδακτορική Ερευνήτρια, Princeton University
Επι-βιώνοντας (σ)την Ακαδημία: Πρακτικές και αντικουλτούρες
19:10-19:25 | Κωστής Παπαϊωάννου, Εκπαιδευτικός, Πρόεδρος Τεχνόπολης Δήμου Αθηναίων, Διευθυντής Σημείου για τη μελέτη και αντιμετώπιση της ακροδεξιάς
Μέση εκπαίδευση: η εξορία των κοινωνικών επιστημών σε AltRight καιρούς
19:25-19:55 | Συζήτηση
20:00 | Λήξη διημερίδας
Επιστημονική Επιτροπή
Κώστας Γαβρόγλου, Ομότιμος Καθηγητής Ιστορίας των Επιστημών, Τμήμα Ιστορίας & Φιλοσοφίας της Επιστήμης, ΕΚΠΑ – Ιδρυτικό Μέλος Κέντρου Έρευνας για τις Ανθρωπιστικές Επιστήμες (ΚΕΑΕ)
Άντα Διάλλα, Καθηγήτρια Νεότερης και Σύγχρονης Ευρωπαϊκής Ιστορίας, Τμήμα Θεωρίας και Ιστορίας της Τέχνης, Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών – Πρόεδρος Δ.Σ. Κέντρου Έρευνας για τις Ανθρωπιστικές Επιστήμες (ΚΕΑΕ)
Δήμος Σπαθάρας, Καθηγητής Τομέα Κλασικών Σπουδών, Τμήμα Φιλολογίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης – ΚΕΜΕ-ΠΚ
Μαρίνα Τζακώστα, Καθηγήτρια στο Τμήμα Προσχολικής Εκπαίδευσης, Πανεπιστήμιο Κρήτης – Εκπρόσωπος της Σχολής Επιστημών Αγωγής στο ΚΕΜΕ-ΠΚ
Γραμματεία: Αθηνά Μποζίκα, Γραμματέας ΚΕΑΕ, Ερευνήτρια – ΥΔ Ιστορίας του Βιβλίου, ΕΚΠΑ | abozika@rchumanities.gr