Το Κέντρο Έρευνας για τις Ανθρωπιστικές Επιστήμες (ΚΕΑΕ) συνεργάζεται με το Τμήμα Ιστορίας & Εθνολογίας του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης (ΔΠΘ) στο πλαίσιο του ερευνητικού προγράμματος του Τμήματος με τίτλο «Παρατηρητήριο 1821».
Στόχος και αποτέλεσμα της συνεργασίας αυτής είναι
α/ ο σχεδιασμός και η πιλοτική εφαρμογή μιας Πρότυπης Δράσης Πληθοπορισμού για την Ελληνική Επανάσταση του 1821 και
β/ η διασύνδεση του Ψηφιακού Αρχείου 1821 με το Παρατηρητήριο 1821.
Δράση Πληθοπορισμού «το δικό σου 1821»
Τις τελευταίες δύο δεκαετίες στο πλαίσιο ανάδειξης των ψηφιακών τεχνολογιών –ειδικά του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης–, στην ελληνική αλλά και στη διεθνή βιβλιογραφία συζητείται με επίταση το ερώτημα «τι είναι ιστορία» στη σύγχρονη ψηφιακή εποχή. Οι συζητήσεις αναφέρονται βεβαίως στην ιστορία ως επιστημονικό πεδίο που ασκείται στα ακαδημαϊκά περιβάλλοντα, αλλά ολοένα και περισσότερο ως δημόσια πρακτική ειδικά στα σύγχρονα ψηφιακά περιβάλλοντα. Η Δημόσια Ιστορία και η Ψηφιακή Ιστορία, δύο νέοι κλάδοι της ιστορικής επιστήμης που συμπορεύονται αρμονικά, μελετούν την ιστορία που παράγεται αλλά και καταναλώνεται εντός και εκτός διαδικτύου από το κοινό και όχι μόνο ή αποκλειστικά από τους επαγγελματίες ιστορικούς. Σε αυτό το πλαίσιο, είναι ανάγκη να μελετηθεί η έννοια και η πρακτική της συμμετοχής, μέσα από τη μελέτη και την εφαρμογή δράσεων πληθοπορισμού (crowdsourcing).
Σχεδιάσαμε, λοιπόν, μια πρότυπη Δράση Πληθοπορισμού και προσκαλούμε το ευρύ κοινό να συμμετάσχει στους εορτασμούς των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση, προσθέτοντας στο γενικό αφήγημα ένα κομμάτι από την προσωπική του ιστορία, από την ιστορία της οικογένειάς του, του τόπου του.
Οι δράσεις και οι εκδηλώσεις εορτασμού της επετείου μπορεί να λειτουργήσουν ως εφαλτήριο για τη συμμετοχή όλων των κοινωνικών και ηλικιακών ομάδων, καθιστώντας το έργο το μέσο εκείνο που θα ενεργοποιήσει άπαντες να μετατραπούν όχι απλώς σε κοινωνούς των στόχων του αλλά πραγματικούς συμμέτοχους. Η Δράση Πληθοπορισμού αποτελεί ένα πρότυπο έργο για την ενεργό συμμετοχή των πολιτών στην αποτύπωση της σύγχρονης ιστορικής μνήμης για την Ελληνική Επανάσταση του 1821.
Υπεύθυνη Σχεδιασμού Δράσης Πληθοπορισμού η μεταδιδακτορική ερευνήτρια κ. Δέσποινα Βαλατσού
Για να δείτε τη Δράση Πληθοπορισμού “το δικό σου 1821” και να λάβετε μέρος, πατήστε εδώ.
Διασύνδεση Πλατφόρμας Παρατηρητηρίου 1821 με Interface Ψηφιακού Αρχείου 1821
Το Παρατηρητήριο 1821 συνιστά ένα ψηφιακό αρχείο που παράγεται από τον κοινωνικό ιστό και αποτυπώνει τους τρόπους με τους οποίους η σύγχρονη κοινωνία θυμάται και γιορτάζει την Επανάσταση του 1821.
Το Ψηφιακό Αρχείο 1821 αποτελεί ένα δυναμικό ψηφιακό αρχείο
που δίνει πρόσβαση σε πρωτογενές αρχειακό υλικό για την περίοδο αυτή (υλικό που απόκειται σε πληθώρα δημόσιων και ιδιωτικών φορέων στη χώρα, ενδεικτικά: ΓΑΚ, ΕΒΕ, Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, Μουσείο Μπενάκη, ΕΛΙΑ κ.ά.),
που προάγει την πρωτότυπη έρευνα για πτυχές της Ελληνικής Επανάστασης που δεν έχουν μελετηθεί με επιμέλεια μέχρι στιγμής (ενδεικτικά: η μουσική της περιόδου, η ενδυμασία των ανθρώπων, η διεθνής διάσταση της Επανάστασης κ.ά.), και
που προτείνει την παρουσίαση των θεματικών αυτών μέσα από τον σχεδιασμό ψηφιακών εκθεμάτων αλλά και τη δημιουργία ενός υβριδικού τρόπου έκδοσης μέσα από την Ψηφιακή Βιβλιοθήκη ΚΕΑΕ.
Τα δύο αυτά ψηφιακά αρχεία αποσκοπούν σε κοινούς στόχους, κυρίως στη συγκρότηση μιας επιστημονικά τεκμηριωμένης μεθοδολογίας για τη δημιουργία ψηφιακών αρχείων αλλά και στην προώθηση του επιστημονικού κλάδου της δημόσιας ιστορίας. Ως εκ τούτου, στο πλαίσιο του έργου πραγματοποιείται η διασύνδεση των δύο ψηφιακών αρχείων κατά τρόπο συμβατό με τις σύγχρονες τεχνολογικές δομές προτείνοντας έτσι μια συνολική ψηφιακή υποδομή (cyberinfrastructure) για την αποτύπωση της σύγχρονης ιστορικής κουλτούρας στο ψηφιακό περιβάλλον.
Υπεύθυνη ομάδας η μεταδιδακτορική ερευνήτρια κ. Δέσποινα Βαλατσού
Ερευνητής: Κώστας Πολύζος, Υποψήφιος Διδάκτορας Κοινωνιολογίας, Τμήμα Κοινωνιολογίας, ΕΚΠΑ.
Συνέδριο “Παρατηρητήριο 1821, Μνήμη και Γιορτή: Δημόσια Ιστορία και η Διαμόρφωση της Ιστορικής Κουλτούρας”
Το ερευνητικό έργο “Παρατηρητήριο για την Ελληνική Επανάσταση” και το Εργαστήριο Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας του Τμήματος Ιστορίας & Εθνολογίας Δ.Π.Θ. συνδιοργάνωσαν το συνέδριο με θέμα “Παρατηρητήριο 1821, Μνήμη και Γιορτή: Δημόσια Ιστορία και η Διαμόρφωση της Ιστορικής Κουλτούρας” το οποίο διεξήχθη στις 4 – 6 Μαΐου 2023, στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Κομοτηνής (Τσανάκλειος Αστική Σχολή).
Η βιντεοσκόπηση όλων των εργασιών του Συνεδρίου είναι διαθέσιμη στο κανάλι YouTube του Εργαστηρίου Νεότερης & Σύγχρονης Ιστορίας Δ.Π.Θ. στον ακόλουθο σύνδεσμο: https://www.youtube.com/@modernhistorylabduth
