Συνοπτική Περιγραφή της Έρευνας
Η ερευνητική μου πρόταση με τον τίτλο «Performanscapes: Η Αθήνα της διαφυγής και οι τέχνες του εφικτού» αναλύει την ανάδυση, την επικράτηση αλλά και τον πολλαπλασιασμό των πειραματικών καλλιτεχνικών πρακτικών κατά τη διάρκεια των τελευταίων χρόνων στην Αθήνα. Πρόσφατα έχει υπάρξει μία αξιοσημείωτη αύξηση στην ποικιλομορφία των καλλιτεχνικών δρώμενων που αναδύονται από και ενάντια σε ένα πολιτικό σκηνικό καθοριζόμενο από μία συνεχιζόμενη οικονομική και κοινωνική κρίση —δρώμενα που, μεταξύ άλλων, σχετίζονται με το χορό, το πειραματικό θέατρο, τις queer ποιητικές αναγνώσεις και τις ομάδες αυτοσχεδιασμού των μεταναστών— και που έρχονται να καταλάβουν δημόσιους και ιδιωτικούς χώρους ταυτόχρονα. Αυτές οι καλλιτεχνικές κινητοποιήσεις, που εμφανίζονται σε μια χώρα η οποία δεν αποτελεί συνήθως πόλο έλξης μιας σύγχρονης πολιτισμικής παραγωγής, λειτουργούν ως αντίποδας των ευρύτερων κοινωνικών κινημάτων των τελευταίων χρόνων. Η ερευνητική μου πρόταση επικεντρώνεται σε αυτές τις σημαντικές καλλιτεχνικές πρακτικές καθώς εκφράζονται μέσα από διάφορους χώρους όπως δρόμους και διαμερίσματα, και κατειλημμένους καλλιτεχνικούς χώρους. Το βασικό μου επιχείρημα είναι ότι αυτές οι εκδηλώσεις μπορεί να γίνουν κατανοητές ως τοπία επιτελεστικότητας τα οποία τα ονομάζω «performancescapes». Με τη χρήση αυτού του νεολογισμού θέλω να καταδείξω διαφορετικά ζητήματα ταυτόχρονα. Πρώτα απ’ όλα, τη δημιουργία αλλά και τη δυνατότητα φαντασίας διαφορετικών χρόνων και τοπίων που παράγονται μέσα από συλλογικοποιημένους χώρους, προσπάθειες και δράσεις, καθώς και τους τρόπους μέσα από τους οποίους διαδικασίες και εμπειρίες επισφάλειας αναπόφευκτα απελευθερώνουν νέες σωματικές θέσεις, σχέσεις, γλώσσες, ήχους, χειρονομίες και στάσεις. Αναλύοντας κριτικά, αλλά και θεωρητικοποιώντας διαφορετικές παραστάσεις, η έρευνά μου αφορά στους τρόπους με τους οποίους η διαμόρφωση υποκειμενικοτήτων ενσωματώνει κινήσεις και αντιστάσεις απαντώντας κατά κάποιο τρόπο στην έλλειψη υποδομών και οικονομικής στήριξης.
Πιο συγκεκριμένα, οι αναλυόμενες παραστάσεις μέσα από τις καλλιτεχνικές πρακτικές αποκαλύπτουν την καινοτομία, αλλά και την κριτική που αρχίζουν να αρθρώνουν περιθωριοποιημένες ομάδες —λόγω τάξης, φύλου, σεξουαλικότητας και φυλής— μέσα από τις καλλιτεχνικές τους πρακτικές. Επομένως, ο όρος performancescapes, που καταπιάνεται με όρους και υλικότητες βασικών συνόρων, υπερβάσεων, δυσαρμονίας και συγκρούσεων, αφορά μια συγκεκριμένη διαφυγή, μία απόδραση που προηγείται, ή εμφανίζεται ως απάντηση, διαδικασιών υποκειμενοποίησης. Επιπλέον, οι υπό μελέτη πειραματικές και αυτοσχεδιαστικές πρακτικές αποκαλύπτουν πώς τα τοπία επιτελεστικότητας, ή αλλιώς performancescapes, που παράγουν κατά τρόπο εφήμερο δε συνδέονται μόνο με ένα συγκεκριμένο αγώνα, ή μια απλουστευτική έξοδο-διαφυγή, αλλά αντιθέτως εκφράζουν μετασχηματιστικά ανοίγματα καταπιεστικών δομών και εντολών και, άρα, είναι επί της ουσίας δια-θεματικά και πολιτικά. Η ίδια η εγγραφή της λέξης performancescapes προσπαθεί να επιτελέσει μια λεκτική ρήξη-διαφυγή και υπονοεί ότι οι ριζικά διαφοροποιημένες καλλιτεχνικές πρακτικές είναι πάντα ένα ζήτημα που αφορά το θεωρητικό, το ποιητικό και το αισθητικό είναι.
Η έρευνα της κ. Βουρλούμη ενισχύθηκε οικονομικά από το ΚΕΑΕ με τη χρηματοδότηση του Κοινωφελούς Ιδρύματος Ιωάννη Σ. Λάτση.
Συνέδριο
“(μη) επιτέλεση ως μέθοδος”
29 Οκτωβρίου 2016
Γκρην Παρκ, Μαυροματέων 22, Πεδίο του Αρεως
Οργάνωση: Υπατία Βουρλούμη, Ερευνήτρια στο Κέντρο Έρευνας για τις Ανθρωπιστικές Επιστήμες (ΚΕΑΕ).
Το συνέδριο πραγματοποιείται στο πλαίσιο μεταδιδακτορικής υποτροφίας της ερευνήτριας κ. Υπατίας Βουρλούμη από το Κέντρο Έρευνας για τις Ανθρωπιστικές Επιστήμες (ΚΕΑΕ) για το έτος 2016.
Η ημερίδα θα εστιάσει στη θεματική της ‘(μη)επιτέλεσης ως μέθοδο’ με σκοπό να μελετήσει τους τρόπους με τους οποίους εικαστικές και πολιτισμικές πρακτικές προσφέρουν, μέσω των μυριάδων αρθρώσεων και μορφών τους, μεθόδους και σχέδια για συνθέσεις της κοινωνικής ζωής. Πιο συγκεκριμένα, το συνέδριο θα εξετάσει πρακτικές επιτέλεσης που λειτουργούν κατά και μέσω συγκεκριμένων περιορισμών (οικονομικών, φυσικών, κοινωνικών, υλικών, κ.τλ.), και ενδιαφέρεται ιδιαίτερα να συνομιλήσει με ιστορικά, σύγχρονα (και δυνητικά) παραδείγματα καλλιτεχνικών και πολιτισμικών διεργασιών ως δρόμων προς το πολιτικό είναι και το γίγνεσθαι, καθώς και προς τη διαρκή κίνηση αναίρεσης και επαναδημιουργίας του γίγνεσθαι. Έτσι, σε συνδυασμό με μία εις βάθος ενασχόληση με παραδείγματα συγεκριμένων στρατηγικών, δράσεων και αναπαραστάσεων, και δίνοντας πάντα έμφαση στη μέθοδο και τη θεωρία ως ύλη, θα αναλογιστούμε επίσης πρακτικές άρνησης και απόδρασης· θα σκεφτούμε, δηλαδή, τα ερωτήματα που αναδύονται από αυτές τις επιτελέσεις που αρνούνται να επιτελέσουν με ένα συγκεκριμένο τρόπο, που αρνούνται ορισμένα καλέσματα επιτέλεσης. Συνεπώς, το ερώτημα της (μη)επιτέλεσης ως πρακτικής μετατρέπεται και σε ζήτημα συνεργασίας, αυτοσχεδιασμού και δυνατότητας για μία άλλη βιώσιμη ζωή.
Program
11:00 Welcome and Introduction by the organizer Hypatia Vourloumis
11.30 Panel 1: Theory/Praxis
Evgenia Mylonaki (PhD Philosophy, University of Pittsburgh) “Dehumanizing Humanities”
Stefanos Pavlakis (artist, PhD, University of Dundee) “Excursions to the Other Side: Field notes on the poetics of artistic research”
Eirini Avramopoulou (PhD, Anthropology, University of Cambridge) “Refusing to perform the subject of crisis? Reflections on the performativity of everyday life and epistemic violence.”
12.45 Round Table – Collective performance as method
AMOQA – Maria Dolores (artist)/Adrianni Simati (PhD candidate, Social Anthropology, Aegean University)
Learning from Documenta. Elpida Rikou (co-founder TwixtLab, anthropologist/artist)
DIY Performance Biennale: No Future. Gigi Argyropoulou (PhD, Performance Studies, Roehampton University)
2.00 Lunch Break
3.30 Talk – “Non-Performing Debt: Speculation and Negation in Aesthetics in and of the Present” Marina Vishmidt (Lecturer, Goldsmith University, London)
4.45 Coffee Break
5.15 Panel 3 – (Non)performance and lecture method
Panagiotis Panagiatokopoulos (artist, DAI, NL) “Is it too Late to Speculate?”
Despina Sevasti (artist, DAI, NL) “Learning from Her”
Astarti Athanasiadou (artist, DAI, NL) “Performance as Subject and Refusal as Right/My Paradise”
7.00 Screening of Wu Tsang’s film work with Q & A.
8.15 Closing – (Non)performances
Yorgia Karydi (sound artist) – “playoffs”
9.00 Kostas Tsioukas (dancer) – “Imagine Peace”
9.45 boychild (performance artist)
Η Υπατία Βουρλούμη εκπόνησε τη διδακτορική της διατριβή στο τμήμα Σπουδών Περφόρμανς του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης. Ηταν ερευνήτρια στο Διεθνές Ερευνητικό Κέντρο Interweaving Performance Cultures στο Freie Universitӓt στο Βερολίνο (2012-14) και λέκτορας στο Διεθνές Κέντρο Ελληνικών και Μεσογειακών Σπουδών στην Ελλάδα. Διδάσκει κριτική θεωρία στο Dutch Art Institute. Δημοσιεύσεις σε ακαδημαϊκά περιοδικά συμπεριλαμβάνουν το Theatre Journal, Performance Research Journal, Women & Performance μεταξύ άλλων. Είναι συν-συντάκτρια του ειδικού τευχούς του Performance Research ‘On Institutions’ και ολοκληρώνει το βιβλίο της στις πολιτικές της παραγλωσικής επιτέλεσης στη Ινδονησιακή μετα-αποικιακή συνθήκη. Τα διδακτικά κι ερευνητικά της ενδιαφέροντα επικεντρώνονται σε σπουδές αντι-αποικιοκρατίας, σε θεωρίες περφόρμανς, στη νέα ελληνική και ΝΑ Ασιατική πολιτιστική παραγωγή, φιλοσοφίες της γλώσσας, μουσική και ποιητική, καθώς και στην κριτική έμφυλη, φυλετική και κουήρ θεωρία.
Σχετικά Άρθρα
- “Repeating Brokenness: Repair as Non-Reproductive Occupation, Improvisation and Speculation.” (with Gigi Argyropoulou). Special Issue: “Repair Matters” Ephemera: journal of organization studies
May 2019 - “Processing Mary Zygouri: The performance of performance.” Venus of the Rags 2014 Eleusis: Mary Zygouri.
Fondazione Pistoletto, 2017 - “Other Things can Happen/Space is the Place.” DESTE Prize: An Anniversary Exhibition 1999 – 2015
DESTE Foundation, 2017 - “Come and see what we do: Contemporary Migrant Performances in Athens, Greece.” Theatre Journal
May 2014 - “Minima Melancholia: Performances of Affective Refusals and Rem(a)inders” Live Arts Research Journal
September 2013
Επιμέλεια ακαδημαϊκού περιοδικού
- Special Issue: “On Institutions.” (with Gigi Argyropoulou), Performance Research Journal.
August 2015